Zamki krzyżackie - próba rekonstrukcji.
Każdemu podróżującemu koleją z Gdańska do Warszawy, w pewnym momencie wzrok przykuwa potężna ceglana budowla, niespotykana nigdzie indziej. Nie sposób oderwać od niej oczu, aż zniknie za nowymi budynkami miasta. Oczywiście mowa o zamku krzyżackim w Malborku. Największej ceglanej twierdzy średniowiecznej Europy. Stołeczny zamek malborski bez wątpienia był największą spośród wszystkich krzyżackich twierdz, ale Zakon Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, bo tak brzmiała pełna jego nazwa, na przestrzeni niespełna dwóch wieków wybudował około 200 innych zamków. Niektóre z nich wielkością i potęgą niewiele odbiegały od Malborka, który dzisiaj jako jedyny daje pełne wyobrażanie o ich wielkości. W ogromnej większości wybudowano je z cegły, którą wytwarzano przeważnie na miejscu , wykorzystując do jej wypalenia olbrzymich ilości drewna (do jednej tony wypalonych cegieł potrzeba było 4 tony tego materiału) i tylko nieliczne budowano z kamienia wstępnie obrobionego. Z kamienia murowano też fundamenty i postument na którym posadowiono większość budowli. Spróbuję w jakiś zharmonizowany sposób osobom zainteresowanym przybliżyć ich hipotetyczny wygląd. Rysunki oparte są o plany Conrada Steinbrechta, niemieckiego architekta, najwybitniejszego znawcy architektury gotyckiej w swojej epoce. W większości uzupełnione są częściowo o najnowsze ustalenia współczesnych badaczy przedmiotu. Oczywiście są to moje wyobrażenia i jako pasjonat amator nie roszczę sobie prawa do jedynie słusznej wizji wyglądu tych budowli. Zacznę od przedstawienia obiektów według typologii określonej przez Tomasza Torbusa, opartej na okresie ich powstania i ich cechach charakterystycznych związanych z warsztatami budowlanymi, które te budowle tworzyły. W kolejnych odsłonach będę przedstawiał poszczególne budowle wraz z ich opisem, według poniżej wyszczególnionej typologii.
Typologia zamków:
Pierwsze murowane zamki konwentualne
Zamki konwentualne znad Zalewu Wiślanego
Pierwsze czteroskrzydłowe kasztele na Ziemi Chełmińskiej
Kasztele w ich szczytowej formie rozwoju
Kasztele późne i nieukończone
Zamki wójtowskie, prokuratorskie i komornicze.
Plany wykonane na podstawie "Die Baukunst des Deutschen Ritterordens in Preussen ein Heimat-Ausweis der Deutschen im Osten" – Steinbrecht, Conrad 1849-1923
Pozwalam na bezpłatne wykorzystywanie moich rysunków do niekomercyjnych publikacji, pod warunkiem podania imienia i nazwiska autora (Jerzy Orłowski), jak również odnośnika do tejże strony.