Ostatnia wersja pistoletu maszynowego „Thompson”, opracowana w 1941 i używana masowo w amerykańskich siłach zbrojnych w okresie II wojny światowej i po niej, aż do połowy lat pięćdziesiątych.
Tło historyczne:
Związany z wybuchem II wojny światowej, coraz większy wzrost zapotrzebowania na wojskowe pistolety maszynowe Thompson M1928A1, przyniósł ze sobą nowe problemy. Broń była nadmiernie skomplikowana, jej produkcja była praco- i materiałochłonna, a przede wszystkim jej cena jednostkowa była trudna do zaakceptowania przez rządowych kontrolerów finansowych.
W tej sytuacji, John Pearce oraz Nicholas Brewer z firmy Savage Arms (która formalnie była podwykonawcą producenta Auto Ordnance, a w rzeczywistości była głównym wytwórcą Thompsonów) przedstawili projekt takich zmian konstrukcyjnych, które ułatwiłyby produkcję broni, a równocześnie zachowały konkurencyjność cenową.
Kluczowy w tych zmianach był nowy sposób ryglowania – porzucono skomplikowany (i, szczerze mówiąc, nieco bezsensowny) system Blisha na rzecz najprostszego możliwego rozwiązania, czyli ciężkiego zamka swobodnego. Przy okazji odchudzono komorę zamkową, rękojeść napinania zamka przeniesiono na jej prawą stronę, lufę pozbawiono żeber chłodzących i wprowadzono sporo innych drobniejszych uproszczeń konstrukcyjno-technologicznych. Broń miała odtąd być zasilana wyłącznie z magazynków pudełkowych (zmiana konstrukcji zatrzasku uniemożliwiła w ogóle podpinanie kultowych, ale mało praktycznych i delikatnych „bębnów”).
Pod koniec kwietnia 1942 broń oficjalnie przyjęto do uzbrojenia jako „Submachine Gun, Caliber .45 M1”. Równocześnie dotychczasowy model „M1928A1” został zdegradowany do kategorii „Limited Standard”, a jego produkcja miała być stopniowo wygaszana. We wrześniu 1942 inżynierom z Savage udało się jeszcze bardziej uprościć Thompsona M1. Tym razem połączono na stałe iglicę z zamkiem i tak powstał model M1A1, który szybko zastąpił M1 na liniach produkcyjnych.
Opis eksponatu:
Pistolet maszynowy Thompson M1A1 o numerze seryjnym 113830 wyprodukowany we wrześniu 1942 (oryginalnie w wersji M1) przez wytwórnię Savage Arms. Pod koniec wojny, broń doprowadzono do standardu M1A1 podczas remontu w arsenale US Army w Mount Rainer. Podczas tego samego remontu broń poddano fosforanowaniu (parkeryzacji) metalowych powierzchni zewnętrznych, co nadało im charakterystyczny szaroniebieski kolor. Remont ten dowodzi także pośrednio tego, że broń intensywnie służyła na froncie (w rękach amerykańskich, gdyż Thompsonów tej wersji podczas wojny nie eksportowano, ani nie przekazywano sojusznikom w ramach Lend-Lease).
Na broni znajdują się wszystkie typowe oznaczenia, między innymi sygnatura odbioru zakładowego „GEG” (kontroler George E. Goll) oraz odbioru wojskowego – w tym przypadku „FJA” (inicjały płk Frank J. Atwood’a, od roku 1942 do końca wojny szefa wojskowych kontrolerów przydzielonych do wytwórni Savage), a także potwierdzenie wykonania remontu w arsenale Mount Rainer (litery „MR” na kolbie).
Broń prezentowana jest z typowym dla wersji M1 / M1A1 magazynkiem pudełkowym o pojemności 30 nabojów (w tym przypadku wyprodukowanym przez wytwórnię "The Seymour Products Co").
Linki do trzyczęściowego artykułu mojego autorstwa o pistoletach maszynowych Thompson:
https://www.militaria.malopolska.pl/?p=4980
https://www.militaria.malopolska.pl/?p=4979
https://www.militaria.malopolska.pl/?p=5064