Ciężki zakrzywiony nóż, używany zarówno jako broń o głowni krzywej jednosiecznej, jak i jako wielofunkcyjne narzędzie o charakterze maczety (do karczowania, rąbania drewna, kopania, cięcia mięsa i warzyw, oprawiania zwierzyny itp.).
Tło historyczne:
Kukri, obecnie tradycyjnie kojarzony przede wszystkim z nepalskim plemieniem Gurkhów, prawdopodobnie trafił na tereny północnego Półwyspu Indyjskiego przed wiekami, wraz z armią Aleksandra Wielkiego. W ciągu lat stał się elementem tradycji, kultury, a zarazem jednym z najbardziej przydatnych narzędzi mieszkańców gór.
Współcześnie (jeśli za „współczesność” uznać ostatnie 200 lat), nóż ten występuje w kilku odmianach, różniących się wymiarami oraz masą. Wersja wojskowa CGAK (Classic Gurkha Army Kukri) jest mniejsza i lżejsza od największej ceremonialnej Budhume ale i tak leży w dłoni bardziej jak solidny topór, a nie jak np. nóż traperski. Wynika to z faktu, że kukri CGAK był przede wszystkim uniwersalnym narzędziem przetrwania, a dopiero w drugiej kolejności narzędziem walki. Narzędziem, dodajmy, budzącym grozę u przeciwników.
Do końca lat trzydziestych XX wieku praktycznie wszystkie kukri wyrabiane były ręcznie przez wioskowych kowali zwanych kami. Jeszcze podczas II wojny światowej, Gurkhowie służący w wojsku brytyjskim, woleli noże wykute na prywatne zamówienie przez kami z ich rodzinnych wiosek, od kukri produkowanych przemysłowo na potrzeby armii. Rękojeść noża tradycyjnie wytwarzano z drewna lub rogu bawołu wodnego, natomiast pochwę - z drewna, obciągniętego skórą. Przy pochwie znajdowały się dwie mniejsze pochewki na małe noże zwane karda i chakmak . Ten pierwszy służył do oprawiania zwierzyny, a drugi - jako krzesiwo do rozpalania ognia z pomocą krzemienia (sam krzemień czasami noszono w woreczku dołączonym do pochwy).
Wokół kukri narosło wiele mitów i legend. Powtarzano na przykład, że Gurkha "nigdy nie wkłada ostrza kukri z powrotem do pochwy, zanim nie zazna ono krwi". Jest to bzdura, jako, że kukri – jak wspomniano powyżej – był i jest przede wszystkim praktycznym narzędziem codziennego użytku, a nie tylko wyspecjalizowaną bronią. Podobnie wydumane są wszelkie dywagacje dotyczące fechtunku tym nożem. Ze względu na wielkość, kształt ostrza i wagę, walczy się nim brutalnie i bez żadnej finezji, kierując zamaszyste cięcia przede wszystkim na głowę i szyję przeciwnika. Także, pomimo wizualnego podobieństwa do bumerangu, nożami kukri się nie rzuca, a charakterystyczne zakrzywienie ostrza służy do jak najbardziej skutecznego przekazywania energii ciosu.
Żołnierze Gurkha noszą kukri na pasie głównym po prawej stronie i nieco z tyłu (nóż wyciąga się prawą ręką).
Opis eksponatu:
Nóż kukri typu CGAK, wykuty ręcznie w okresie 1901 – 1929 dla żołnierza Królewskiej Armii Nepalu (prawdopodobnie z batalionu „Shree Shreejung Battalion” istniejącego do dziś i stacjonującego obecnie w Kasara, w prowincji Chitwan). Wojskowe kukri wykute w tych latach mają na grzbiecie głowni nabitą inskrypcję – pieczęć premiera Chandry Shamshera Jang Bahadura Rany, który w tych latach rządził Nepalem (czasem obok znajduje się także także oznaczenie jednostki). Późniejsze wojskowe kukri SGAK („Short Gurkha Army Kukri”) nie mają już tych inskrypcji.
Warto zauważyć, że większość tych noży z początków XX wieku służyła jeszcze kolejnym pokoleniom żołnierzy, nawet po II wojnie światowej, ale nie usuwano wówczas ani nie zmieniano bić na głowni, traktując je jako element tradycji.
Pochwa drewniana obciągnięta skórą, „żołnierska”, bez zbędnych ozdób. Nożyki karda i chakmak niestety nie zachowały się (ich pochewki są puste).
Długość całkowita: 47 cm
Długość ostrza: 36 cm
Masa: 0,7 kg
