Virtual Museum - Broń XX wieku - Bagnet brytyjski "Pattern 1907&quot
Broń XX wieku
Bagnet brytyjski "Pattern 1907"

Bagnet "Pattern 1907", zaprojektowany do karabinu Lee-Enfield SMLE, używany był siły brytyjskie oraz Brytyjskiej Wspólnoty Narodów podczas pierwszej i drugiej wojny światowej. W latach 1940-45 używany był także przez żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.


Tło historyczne:

W roku 1903 na uzbrojenie British Army przyjęto karabin, oznaczony Lee-Enfield SMLE ("Short, Magazine Lee-Enfield"). Nowa broń miała zastąpić zarówno używane dotychczas karabinki kawaleryjskie Lee-Enfield LEC, jak i "długie" karabiny piechoty Lee-Enfield MLE. W tym drugim przypadku, dowództwo zaczęło się jednak obawiać, że nowe SMLE (krótsze od MLE o ponad pół metra) podczas starć na bagnety postawią brytyjskich piechurów w niekorzystnej sytuacji.

W latach 1906–1907 przeprowadzono zatem liczne próby, związane z planowanym wprowadzeniem nowego, dłuższego standardowego bagnetu do karabinu SMLE. W ramach tych prób oceniono także wiele konstrukcji zagranicznych, w tym zmodyfikowaną wersją japońskiego bagnetu "Typ 30" do karabinu Arisaka. Ten właśnie bagnet zyskał największe uznanie i oparta na nim konstrukcja została ​​przyjęta przez Armię Brytyjską 30 stycznia 1908 r, pod oficjalną nazwą: "Sword Bayonet, Pattern 1907 (Mark I)".

Bagnet "Pattern 1907" posiada głownię o długości 17 cali (430 mm), jednosieczną z asymetrycznym sztychem. Z każdej strony głowni wyfrezowane jest płytkie zbrocze, długie na 12 cali (300 mm) i zaczynające się 3 cale (76 mm) od sztychu. Okładki chwytu drewniane, ​​zwykle z orzecha włoskiego, przymocowane są dwoma śrubami. Cały bagnet ma długość 21,75 cala (550 mm) i przepisową masę 16,5 uncji (470 g), chociaż w praktyce masa ta u różnych producentów wahała się od 16 do 18 uncji (450 do 510 g). Kompletowano go z prostą skórzaną pochwą ze stalowymi wzmocnieniami i żabką do noszenia na pasie. Specyficzne dla tego bagnetu było jego mocowanie na karabinie - z uwagi na konstrukcję wylotu lufy SMLE, pierścień mocujący bagnetu nie obejmował jej samej, lecz umieszczony pod nią występ.

Bagnety wyprodukowane przed rokiem 1913 rokiem miały zagiętą dolną część jelca (w formie haka). Przeznaczeniem tego elementu było wychwytywanie i parowanie pchnięć bagnetu wroga, jednak rozwiązanie to już w roku 1913 uznano za niepraktyczne i zastąpiono prostszą konstrukcją, a starsze bagnety sukcesywnie modyfikowano podczas napraw lub remontów.

Podczas I wojny światowej w Wielkiej Brytanii wyprodukowano około 5 milionów bagnetów "Pattern 1907". Producentami były firmy: Wilkinson Sword, Sanderson Brothers & Newbould Ltd, James A. Chapman, Robert Mole & Sons oraz Vickers Ltd. Wytwarzano je także w USA, Indiach i Australii (gdzie ich produkcja w firmie Lithgow Small Arms trwała rekordowo długo - aż do roku 1945).

W 1926 roku oznaczenie bagnetu zmieniona na: „Bayonet, No.1, Mk.I”.


Opis eksponatu:

Bagnet "Pattern 1907" (tzw. "drugi model", bez zakrzywionego jelca) wyprodukowany w październiku 1915 przez firmę Sanderson. Podczas I wojny światowej znajdował się na stanie żołnierza pułku "First Dragoons Regiment" (na głowicy i okładkach znajdują się sygnatury pułku i numer ewidencyjny w ramach pułku). "First Dragoons Regiment" wylądował w październiku 1914 w Ostendzie (Belgia) i brał udział m. in. w pierwszej bitwie pod Ypres (październik 1914 r.), drugiej bitwie pod Ypres (kwiecień 1915 r.), bitwie pod Loos (wrzesień 1915 r.) oraz w pierwszym natarciu na linię Hindenburga (wiosna 1917 r.).

Bagnet musiał być intensywnie wykorzystywany i zapewne uczestniczył też w walkach, gdyż zaraz po Wielkiej Wojnie trafił do remontu (widoczne są znaki kontroli odbioru królewskiej wytwórni RSAF Enfield), po którym został ponownie przyjęty na stan British Army w roku 1919.

Oryginalna przepisowa pochwa skórzana w kolorze czarnym, zachowana także w doskonałym stanie, żabka późniejsza (wzoru 1937).

Na zdjęciu z okresu I wojny światowej widoczni są żołnierze 10 batalionu Manchester Regiment (42nd Infantry Division) z bagnetami na broni, podczas nocnego transportu amunicji na pierwsza linię