Wersja rozwojowa czołgu T-34 z modyfikacjami wynikającymi z pierwszych wojennych doświadczeń oraz potrzeby zoptymalizowania produkcji.
Tło historyczne:
Czołg T-34, przyjęty do uzbrojenia Armii Czerwonej w roku 1940, nie do końca zadowalał radzieckich dowódców, poza tym okazał się dość drogi i pracochłonny w produkcji (z powodu nie najlepiej opracowanej technologii wytwarzania poszczególnych podzespołów oraz montażu całości). Już w 1941 roku rozpoczęto zatem jego modernizację, zaczynając od zmiany uzbrojenia głównego. Armatę Ł-11 kalibru 76,2 mm zastąpiono działem F-32 o tym samym kalibrze, ale o znacznie lepszych osiągach. Wręcz niewiarygodnym w stalinowskiej rzeczywistości faktem jest, że tę wersję czołgu wprowadzono do produkcji (w Fabryce nr 183 w Charkowie) bez żadnej oficjalnej decyzji władz - bo proces decyzyjny utknął gdzieś w czeluściach radzieckiej biurokracji (więc zdesperowani przedstawiciele wojska po prostu dogadali się bezpośrednio z dyrekcją Fabryki...). W 1941 produkowano zatem równolegle T-34 z armata Ł-11 (oficjalnie) i T-34 z armatą F-32 (nieoficjalnie). Dopiero w drugiej połowie roku udało się uzyskać wszelkie niezbędne decyzje i w rezultacie zaprzestać produkcji starszej wersji (tej z Ł-11).
Osłona zespołu oporopowrotników nowej armaty („ptasia budka”) stała się odtąd charakterystycznym elementem wieży czołgu, aż do pojawienia się wersji uzbrojonej w armatę 85 mm (T-34-85).
W 1942 dokonano kolejnych zmian - między innymi wprowadzono lepsze peryskopy, zmodyfikowano właz kierowcy i zmieniono kształt znajdującego się na tylnej płycie kadłuba włazu rewizyjnego do układu przeniesienia napędu (z prostokątnego na okrągły). W międzyczasie sukcesywnie zwiększano też liczbę zakładów produkujących T-34 (oprócz zakładów nr 183 ewakuowanych z Charkowa do Niżnego Tagiłu, w 1941 doszła jeszcze Stalingradzka Fabryka Traktorów i Zakłady Nr 112 w Gorki, a w latach późniejszych także Zakłady Nr 174 w Omsku, CzKZ w Czelabińsku oraz UTZM w Swierdłowsku).
Tę wersję czołgów (głownie wozy produkcji Zakładów Nr 112) otrzymał nowo formowany 1 Pułk Czołgów z 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki. Wozy te wzięły udział w debiucie bojowym pułku - natarciu pod Sysojewem / Połzuchami / Trygubową (bitwa pod Lenino), w którym na skutek fatalnego dowodzenia jednostka straciła połowę czołgów, nie odnotowując żadnego sukcesu. Jej dowódca, przydzielony z Armii Czerwonej ppłk Anatol Wojnowski praktycznie przez cały czas bitwy był pijany do nieprzytomności, a sytuację usiłował ratować szef sztabu ppłk Piotr Czajnikow, któremu zresztą po bitwie powierzono dowodzenie pułkiem.
Następcą czołgu, został T-34 "Model 1943" z nową, sześciograniastą wieżą
Opis eksponatu:
T-34 wersja z roku 1942 (z wieżą odlewaną), produkcji Zakładów Nr 112 "Krasnoje Sormowo" w Gorkim (obecnie Niżnij Nowgorod), z napisem fundacyjnym "Za Sowietskuju Estoniju", maj lub czerwiec 1943. Wnętrze włazu kierowcy pomalowane na biało z okazji uroczystości przekazania czołgów wojsku (w warunkach frontowych malowano je oczywiście zielonym kolorem maskującym).
Model w skali 1/35, zestaw Lee.
