Izraelska modyfikacja amerykańskich czołgów rodziny M4 („Sherman”), używana w latach 1956 – 1973.
Tło historyczne: Siły zbrojne Izraela (zwane formalnie „Cawa ha-Hagana le-Jisra’el” / „Siły Obronne Izraela”) już od początków swego istnienia (maj 1948) zmuszone były do pozyskiwania broni ze wszelkich dostępnych oficjalnych i nieoficjalnych źródeł. Pierwszym czołgiem, jaki udało się „zdobyć” był Sherman III (M4A2) pozostawiony przez wycofujące się w tym czasie z Palestyny wojska brytyjskie. Był to w gruncie rzeczy wrak, należący niegdyś do Royal Wiltshire Yeomanry, pamiętający czasy bitwy pod El-Alamein i porzucony na składowisku opodal miasta Tira. Czołg ten, po wyremontowaniu otrzymał nazwę własną „Meir” i służył podczas pierwszych starć izraelsko-arabskich.
Kolejne „Shermany” kupiono z demobilu włoskiego, a następnie przeczesywano składnice i złomowiska po całym świecie (niektóre czołgi udało się nabyć aż na Filipinach). W sumie izraelskie wojska pancerne, mimo pozornego ujednolicenia sprzętu podstawowego (czołgi rodziny M4), borykały się z problemami wynikającymi z różnorodności poszczególnych wersji - różnym napędem, uzbrojeniem i odmiennymi wymaganiami logistycznymi (paliwo, amunicja itp.).
Pierwszą poważną próbę unifikacji, połączoną z przezbrojeniem (tak, aby leciwe „Shermany” mogły stawić czoła najnowszym radzieckim czołgom używanym przez kraje arabskie) podjęto w latach 1954 – 1955. Do przebudowy wybrano czołgi w wersjach M4A3 oraz M4A4. Wyposażono je w nowe silniki - Continental R-975 (wozy M4A4) lub Cummins V-8 (wozy M4A3) oraz we francuskie długolufowe armaty 75 mm CN75-50. Jako ciekawostkę warto odnotować, że armaty te wywodziły się z niemieckich KwK 42 / L70, stanowiących podczas II wojny światowej uzbrojenie "Panter".
Zmodernizowane tak czołgi dość mocno różniły się wyglądem od wersji oryginalnych - zwłaszcza nowe uzbrojenie wymusiło znaczną przebudowę wieży, którą wyposażono w charakterystyczną przeciwwagę z tyłu. Oznaczono je desygnatem M50 (nieoficjalnie nazywano "Super Sherman"), a ich seryjne wytwarzanie rozpoczęło się w marcu 1956. Do roku 1964 powstało ich łącznie około 300, a na początku lat sześćdziesiątych zostały uzupełnione czołgami M51 (przebudowane M4A1 HVSS), które uzbrojono w jeszcze potężniejszą armatę 105 mm CN D.1504 L/44, także produkcji francuskiej.
Po raz pierwszy czołgów M50 użyto bojowo podczas operacji "Kadesh" - izraelskiej inwazji na Półwysep Synaj w 1956. W kolejnych latach wozy te uczestniczyły w praktycznie każdym konflikcie z udziałem wojsk izraelskich, zwłaszcza w wojnie sześciodniowej (1967) i wojnie Yom Kippur (1973). Wycofano je z uzbrojenia na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, po czym około 100 będących w najlepszym stanie egzemplarzy sprzedano do Chile, gdzie były używane jeszcze do roku 1989.
Opis eksponatu:
Czołg M50 "Super Sherman" Mk II, przebudowany z M4A3E8 z zawieszeniem HVSS i wyposażony w silnik Cummins, należący do niezidentyfikowanej jednostki Sił Obronnych Izraela - wojna sześciodniowa (czerwiec 1967). Niektóre źródła identyfikują ten pojazd jako uczestnika walk z roku 1956, co nie wydaje się prawdopodobne, gdyż w tym konflikcie uczestniczyły jedynie czołgi M50 Mk I, przebudowane z wersji M4A4 (ze starszym zawieszeniem typu VVSS i wąskimi gąsienicami).
Model w skali 1/35, zestaw Dragon.
PS. W roku 2014 firma aukcyjna RM Sotheby's wystawiła na sprzedaż ten właśnie czołg, wchodzący wcześniej w skład prywatnego zbioru "The Littlefield Collection" (zob. ostanie zdjęcie). Nabywca zapłacił jedyne 293 250 USD plus oczywiście należne podatki i koszty transportu…
