Amerykański czołg średni z okresu II wojny światowej. Podstawowy pojazd alianckich jednostek pancernych (łącznie wyprodukowano ok. 49 000 egzemplarzy wszystkich wersji, z czego ok. 7 tysięcy w wersji M4).
Tło historyczne:
Czołg zaprojektowany został w pierwszej połowie 1941 roku przez Engineering and Research Office (wydział US Army's Ordnance Department, odpowiadający za projektowanie nowych wzorów broni, w tym również czołgów), pod kierownictwem brygadiera Gladeona M. Barnes'a. Co ciekawe, jego projekt (oznaczony T6) rozpoczęto z inicjatywy własnej Barnes'a, bez formalnego zamówienia, czy specyfikacji ze strony Armii (te formalne wymagania otrzymano dopiero w trakcie prac). Założono, że nowy czołg będzie pozbawiony wad poprzedniego modelu - M3 ("Lee" / "Grant"), a zarazem zachowa jego zalety (zwłaszcza proste i niezawodne podwozie oraz układ napędowy). Interesujące jest także i to, ze projekt T6 prawie od początku konsultowano z prezesem koncernu samochodowego "Chrysler" - K. T. Kellerem, pod kątem optymalizowania pojazdu do masowej produkcji.
Prototyp czołgu był gotowy 2 września 1941. Już trzy dni później zarekomendowano jego przyjęcie i standaryzację. W listopadzie 1941 ruszyła produkcja seryjna, przy czym jako pierwszą produkowano wersję M4A1 (z odlewanym kadłubem i lotniczym gwiazdowym silnikiem gaźnikowym Continental Wright Whirlwind R975), a następnie M4A2 (z kadłubem spawanym, napędzaną silnikiem Diesla GM 6046). Wersja "podstawowa" czyli M4 (z kadłubem spawanym i silnikiem takim samym jak M4A1) była dopiero trzecią w kolejności.
Nazwa "Sherman", tak nierozerwalnie związana obecnie z czołgiem, pojawiła się po raz pierwszy dopiero prawie rok później. Nadali ją i używali jej Brytyjczycy (dotyczyła czołgów różnych wersji M4 otrzymanych w ramach Lend-Lease), natomiast wojska amerykańskie tę nazwę zaakceptowały tak naprawdę dopiero po wojnie.
Czołgi z rodziny M4 były jednymi z najbardziej masowo produkowanych i równocześnie jednymi z najbardziej kontrowersyjnych czołgów w historii. Zadebiutowały w barwach brytyjskich w II bitwie pod El Alamein (23 X - 4 XI 1942), w której zyskały bardzo pochlebne oceny załóg (zwłaszcza doceniono ich niezawodność podczas działań pościgowych w trudnych warunkach pustynnych). Po kampaniach w Afryce i na Sycylii, aliancka propaganda określiła „Shermana” mianem "najlepszego czołgu świata".
Zimny prysznic przyniosły działania na froncie włoskim i po lądowaniu w Normandii. Alianckie straty w czołgach przekroczyły wszelkie przewidywania, a co gorsza, wśród wielu załóg zapanowała psychoza "kompleksu niższości" wobec czołgów niemieckich. Powszechnie zaczęto uważać, że M4 jest zbyt słabo uzbrojony i opancerzony (choć w rzeczywistości wcale nie gorzej, niż radziecki T-34, czy niemiecki PzKpfw IV), a zwłaszcza - że jest niezwykle "łatwopalny". To ostatnie przypisywano benzynowemu silnikowi czołgu, lecz w wyniku badań okazało się, że wina leżała po stronie błędnego rozplanowania magazynów amunicyjnych (przy burtach czołgu - prawie każde trafienie w ich rejon powodowało pożar lub eksplozję nabojów do armaty). Wadę tę usiłowano skorygować umieszczając na bokach kadłuba dodatkowe płyty pancerne, ale ostatecznie rozwiązano ją dopiero w późniejszych modelach (wyposażonych w magazyny pocisków "zanurzone" w niepalnym płynie).
Podstawowa wersja M4 (napędzana lotniczym silnikiem gwiazdowym Wright Whirlwind i z kadłubem wykonanym z płyt walcowanych, z wyjątkiem odlewanej osłony transmisji) używana była podczas II wojny światowej przez US Army oraz British Army (w tym przypadku pod oznaczeniem "Sherman I").
Opis eksponatu:
Czołg M4 o numerze seryjnym 3033967 i nazwie własnej "Hurricane", wyprodukowany we wrześniu 1943 w zakładach ALCO (American Locomotive Company) w Schennectady (stan New York). ALCO produkowało czołgi wersji M4 (łącznie 2 150 egzemplarzy) od lutego do grudnia 1943. Przedstawiony pojazd należał do 'H' Company, 66th Armored Regiment, 2nd Armored Division "Hell On Wheels" - Francja (Normandia), sierpień 1944.
Model w skali 1/35, zestaw Tamiya
