Radziecki karabinek (wg obecnej terminologii polskie: „subkarabinek”), będący skróconą wersją karabinka podstawowego AKS-74 (na nabój 5,45 x 39 mm).
Tło historyczne
Broń opracowano w latach 1973-75, w odpowiedzi na wymagania Ministerstwa Obrony ZSRR Nr 008407. Wymagania te z kolei powstały pod wpływem informacji o subkarabinkach Colt Commando XM177, jakie pojawiły się na wyposażeniu sił amerykańskich w Wietnamie pod koniec lat sześćdziesiątych. Decydenci Armii Radzieckiej uznali, że ich wojsko także potrzebuje lekkiej i krótkiej automatycznej broni indywidualnej, strzelającej małokalibrowym nabojem pośrednim.
Projekty subkarabinka, przystosowanego do nowego naboju 5,45 mm, przedstawiło pięć zespołów konstruktorskich, w tym zespół Michaiła T. Kalasznikowa. Jego broń nie osiągnęła najlepszych wyników podczas prób i badań, ale to właśnie ją postanowiono w roku 1979 przyjąć na uzbrojenie. U podstaw tej decyzji leżały dwa ważne powody - nowy subkarabinek stanowił po prostu skróconą wersję standardowego 5,45 mm karabinka AKS-74 (wprowadzonego w 1975), co ułatwiało produkcję broni oraz szkolenie żołnierzy. W związku z tym broń oznaczono AKS-74U ("Укороченный" = "Skrócony").
AKS-74U od razu trafiły na wojnę, stanowiąc uzbrojenie radzieckich spadochroniarzy i żołnierzy Specnazu w Afganistanie. Znalazły się także na wyposażeniu załóg wozów bojowych, artylerzystów, służb technicznych oraz jednostek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i KGB (do dzisiaj używane są przez ochroniarzy VIP-ów). Dla potrzeb Specnazu opracowano także wersję nazwaną "Kanariejka" z celownikiem noktowizyjnym, podwieszanym granatnikiem i tłumikiem dźwięku.
Broń tę wytwarzano w Iżewsku (w dość niewielkich ilościach), ale głównym producentem były (w latach 1979 - 1993) zakłady w Tule.
AKS-74U nie do końca spełnił pokładane w nim nadzieje. Owszem, był bardzo poręczny, ale niezbyt celny (z powodu krótkiej lufy) - zresztą jego celownik miał tylko dwie nastawy - "P" do strzelania na odległość do 200 m oraz "4-5" (cokolwiek optymistyczną) do strzelania na 400-500 m. Jego największą przewagą nad pistoletami maszynowymi była zdolność do przebijania hełmów i kamizelek kuloodpornych (co zawdzięczał bardzo udanej i skutecznej amunicji 5,45 x 39 mm). Dodatkowym efektem "psychologicznym" przy strzelaniu z AKS-74U był większy płomień wylotowy i głośniejszy huk strzału, niż w przypadku "długiego" AK/AKS-74.
Kilkaset tysięcy egzemplarzy AKS-74U sprzedano do różnych "państw zaprzyjaźnionych", zwłaszcza w Azji i Afryce, skąd trafiły w ręce najróżniejszych ugrupowań, w tym i terrorystów, czy też pospolitych przestępców (np. somalijskich piratów). W okresie radzieckiej interwencji w Afganistanie AKS-74U były uważane wśród mudżahedinów za cenne trofea, bardzo podnoszące prestiż posiadacza. Mudżahedini także, z powodów do dziś niewyjaśnionych, nadali mu nazwę "Krinkow", która rozpowszechniła się po świecie. Z kolei Rosjanie nazywali go "Okurok" ("Niedopałek") lub "Suczka".
Ciekawostka: z tą bronią bardzo często fotografował się i filmował Osama Bin-Laden.
Opis eksponatu:
Subkarabinek AKS-74U o numerze seryjnym 877426, wyprodukowany w Tule w roku 1992 (przedostatni rok produkcji). Broń, chociaż zadbana i w ładnym stanie technicznym, nosi ślady bardzo intensywnej eksploatacji. Karabinek obecnie pozbawiony jest cech użytkowych. Magazynek z tworzywa sztucznego (poliamid), wyprodukowany w Iżewsku.
Ostatnie ze zdjęć przedstawia AKS-74U w rękach żołnierza rosyjskiej jednostki antyterrorystycznej, podczas działań w Północnym Kaukazie (2019).
