Wersja czołgu T-34, produkowana w latach 1942-43 i wyposażona w nową, sześciograniastą wieżą.
Tło historyczne:
Kolejny wariant rozwojowy czołgu T-34 opracowano latem 1942 w kierowanym przez A. A. Morozowa Biurze Konstrukcyjnym Fabryki Nr 183 w Niżnim Tagile (była to dawna Charkowska Fabryka Parowozów, ewakuowana za Ural w 1941). Tym razem zmiany obejmowały przede wszystkim wieżę - oryginalna dwuosobowa, której wielkość i kształty miały jak najlepiej chronić przed pociskami wroga (przy relatywnie cienkim pancerzu), okazała się wyjątkowo nieergonomiczna - bardzo mała, ciasna i źle rozplanowana. Krytykowano także właz w jej stropie, który z jednej strony niby był duży i miał służyć wspólnie dowódcy i ładowniczemu, ale z drugiej - i tak większość przestrzeni bezpośrednio pod nim zajmował zamek armaty, więc wchodzenie i wychodzenie załogantów było niewygodne i wymagało sporej gimanstyki.
Nową sześciograniastą wieżę, zaprojektował zespół kierowany przez M. A. Nabutowskiego. Wieża ta stanowiła pomniejszony wariant konstrukcji, opracowanej dla czołgu T-34M, który ostatecznie nie wszedł jednak do produkcji. W porównaniu z wieżą poprzednich wersji T-34, nowa była zdecydowanie bardziej przestronna (chociaż mieściła nadal tylko dwóch ludzi), była także lepiej przystosowana do masowego wytwarzania. Pojedynczy duży właz zastąpiono dwoma indywidualnymi dla dowódcy i celowniczego. To z kolei spowodowało, że niemieccy żołnierze szybko zaczęli nazywać tę wersję czołgu "Myszką Miki", gdyż otwarte okrągłe włazy wieży w widoku z przodu przypominały uszy sympatycznego gryzonia z kreskówki Disney'a.
Wieże sześciograniaste różniły się szczegółami, wynikającymi z odmiennych technologii w różnych zakładach, co powoduje wyróżnianie wielu "odmian" tej wersji T-34. Czołg, mimo, ze produkowany od połowy 1942 do końca 1943, przyjęto nazywać "wersja 1943", dla odróżnienia od starszego "modelu 1942".
W tej wersji T-34 stosowano także koła nośne, opracowane w Stalingradzkiej Fabryce Traktorów, a pozbawione zewnętrznych gumowych bandaży (co oszczędzało deficytowy kauczuk). Rychło okazało się jednak, że ten rodzaj kół powoduje dużo szybsze zużywanie się gąsienic, a znacznie twardsza jazda na nich powodowała nadmierne wstrząsy i wibracje pojazdu. Oczywiście nikt nie troszczył się o komfort załóg, ale skutkami takich wstrząsów było np luzowanie się połączeń konstrukcji, czy rozregulowywanie się celowników. W rezultacie frontowych doświadczeń, w czołgach tego modelu zaczeto więc stosować kompromisowy układ podwozia, w którym skrajne koła nośne były typu "klasycznego" z bandażami, a trzy środkowe - stalowe, wzoru "stalingradzkiego".
Przy okazji wprowadzono też nową skrzynię biegów o pięciu przełożeniach i pogrubiono czołowy pancerz czołgu do 60 mm. W czołgach późniejszych serii wprowadzono także wieżyczkę obserwacyjną dowódcy, co zdecydowanie poprawiło warunki jego pracy. W roku 1943 wyprodukowano blisko 16 tysięcy czołgów T-34 z wieżą sześciograniastą, a jego miejsce na liniach produkcyjnych od 1944 zajął T-34-85.
Opis eksponatu:
Czołg T-34 ("wersja 1943") wczesnej serii produkcyjnej (bez wieżyczki obserwacyjnej dowodcy), wyprodukowany jeszcze latem 1942, o nazwie własnej "Gorkowskij Pionier". Skrajne koła nosne późniejszego wzoru, z bandażami. Zdjęcie czarno-białe przedstawia czołg z 2 Gwardyjskiego Korpusu Pancernego (5 Gwardyjskiej Armii Pancernej generała Pawła Rotmistrowa) wykonane 11 lipca 1943 podczas bou pod Prochorowką podczas bitwy na łuku kurskim.
Model w skali 1/35, zestaw Maquette.
