Wyspecjalizowana wersja radzieckiego transportera BTR-152, przeznaczona do obrony przeciwlotniczej oraz wsparcia ogniowego, używana w latach sześćdziesiątych XX wieku.
Tło historyczne:
Transporter opancerzony BTR-152 (BTR = Bronietransportier) opracowany został w latach 1946 - 1949 w biurze konstrukcyjnym ówczesnych Zakładów im. Stalina (ZiS) przez zespół konstrukcyjny pod kierownictwem B. M. Fittermana. Jako podstawę wykorzystano podwozie, silnik i podzespoły samochodu ciężarowo-terenowego ZiS-151 (z napędem 6 x 6). Układ opancerzenia zaprojektowano, wzorując się na amerykańskich drugowojennych transporterach M3 "Half-Track" (które dostarczano do ZSRR w ramach programu Lend-Lease). Pojazd miał przedział transportowy odkryty od góry (całkowicie zamknięty przedział wprowadzono dopiero w wersji produkowanej od 1959). Nie przewidziano możliwości pływania.
W roku 1950 pojazd został przyjęty do uzbrojenia Armii Radzieckiej pod oznaczeniem BTR-152. W latach 1950 - 1962 wyprodukowano łącznie około 15 tysięcy egzemplarzy pojazdu. Używany był (lub nadal jest) przez armie kilkudziesięciu krajów . Był w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych standardowym transporterem wojsk Układu Warszawskiego (w tym ludowego Wojska Polskiego). Z Armii Rosyjskiej (taką nazwę przywrócono w 1992) BTRy-152 wycofano dopiero w roku 1993.
W 1951 opracowano wersję transportera, uzbrojoną w obrotowe stanowisko ZTPU-2 z dwoma wielkokalibrowymi (14,5 mm) karabinami maszynowymi KPW. Oznaczono ją BTR-152A i produkowano w latach 1952 - 1955 w łącznej liczbie około 720 egzemplarzy. Następnie, w latach 1955-1957 do produkcji weszła zmodernizowana wersja, oznaczona BTR-152E, posiadająca system centralnej regulacji ciśnienia w oponach. Wyprodukowano łącznie około 170 egzemplarzy BTR-152E.
Opracowano też wersję ze stanowiskiem ZTPU-4 (z czterema karabinami maszynowymi KPW), która jednak nie weszła do produkcji seryjnej.
Od strony taktycznej, przewidywano wykorzystanie BTR-152A oraz BTR-152E zarówno do bezpośredniej osłony przeciwlotniczej pododdziałów, jak też jako pojazdów wsparcia ogniowego (kąty ostrzału umożliwiały prowadzenie ognia również do celów naziemnych). W tych kwestiach wzorowano się zwłaszcza na amerykańskich doświadczeniach z użyciem zestawów przeciwlotniczych M16 ("Meat Chopper") w latach 1944-45.
Opis eksponatu:
Pojazd BTR-152E późnej serii produkcyjnej (już z systemem centralnej regulacji ciśnienia w oponach), w barwach Armii Radzieckiej, lata pięćdziesiąte XX wieku. Zdjęcie archiwalne przedstawia pojazd tego typu podczas interwencji wojsk Układu Warszawskiego latem 1968 roku w Czechosłowacji. Pojazdy interwentów (jak ten należący do Armii Radzieckiej) oprócz standardowych oznakowań miały wymalowane białe pionowe pasy jako element szybkiej identyfikacji.
Model w skali 1/35 wykonany został z zestawu firmy Skif.
