Austriacki pistolet, opracowany w roku 1911 w zakładach Österreichische Waffenfabrik ("OEAW Steyr").
Tło historyczne:
Po przyjęciu na uzbrojenie CK armii austro-węgierskiej pistoletu Roth-Krnka M.07, jego produkcję zlecono firmie Steyr, ponieważ Roth nie miał możliwości wielkoseryjnego produkowania broni (stąd broń znana jest także jako "Roth-Steyr M.07"). Dla Steyra była to niemalże obraza - nie dość, że zaprojektowane tam pistolety nie zyskały uznania wojska, to jeszcze firma musiała produkować broń konkurencji. Spowodowało to zintensyfikowanie prac nad nową własną konstrukcją, która w założeniu najpierw miała zdobyć rynki cywilne i eksportowe, a w dalszej perspektywie zastąpić pistolety M.07 w wojsku. Za opracowanie tej nowej konstrukcji odpowiedzialny był Konrad Mugthaler (naczelny inżynier Österreichische Waffenfabrik Steyr), a w skład zespołu wchodzili także: Helmut Bachner oraz Adolf Jungmayr.
Pistolet, oznaczony symbolem M1911, został jednak także początkowo odrzucony przez siły zbrojne, które były zadowolone z wybranych zaledwie kilka lat wcześniej wybrały pistolet M.07. Jednak wzrastająca popularność nowej konstrukcji (oficerowie kupowali pistolety na rynku cywilnym) oraz wybuch I Wojny Światowej, doprowadziły do jej przyjęcia w roku 1914, pod oznaczeniem "9mm Steyr Repetierpistole M.12". Pistolety M.12 trafiły najpierw do jednostek austriackiej obrony terytorialnej (Landwehr), ale niebawem stały się przepisową bronią boczną korpusu oficerskiego całego wojska. Popularna nazwa pistoletu, "Steyr-Hahn", wywodzi się z przyjętego rozwiązania z zewnętrznym kurkiem (niem. "hahn").
Pistolety Steyr M.12 produkowano w latach 1914 - 1919, w łącznej liczbie około 300 tysięcy egzemplarzy. Oprócz wojsk austro-węgierskich używano ich w siłach zbrojnych Rumunii, Chile i Niemiec (w tym także podczas II Wojny Światowej, pod oznaczeniem "9mm P12(Ö)"). W pistolety Steyr M.12 uzbrojeni byli także oficerowie Legionów J. Piłsudskiego.
Pistolet strzelał nietypowym nabojem 9 mm Steyr (dłuższym niż popularny 9 mm Parabellum/Luger), w związku z czym broń używaną w III Rzeszy przerobiono na ten drugi typ naboju. Pistolet strzelał z zamka zaryglowanego przez obrót lufy (rozwiązanie niezwykle rzadko spotykane). Uchodził za broń bardzo solidną, niezawodną i celną, chociaż specyficzny kształt i wyważenie powodowały, że nieprzyzwyczajony strzelec mógł trafiać poniżej celu. Kolejną ciekawostką było, że pistolet nie miał klasycznego wymiennego magazynka. Ładowało się go od góry z ośmionabojowej łódki, co pokazano na rysunku pochodzącym z książki A. B. Żuka "Pistolety i rewolwery".
Kilku dodatkowych słów komentarza wymaga także ostatnie zdjęcie (pochodzące z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego). Jest to kadr z polskiego filmu "Dzień wielkiej przygody" z roku 1935 i przedstawia moment, gdy "czarny charakter" (czyli herszt przemytników, uzbrojony właśnie w pistolet Steyr-Hahn M.12) ostatecznie zostaje ujęty przez Straż Graniczną. W rolę przestępcy wcielił się ówczesny gwiazdor polskiego kina, Kazimierz Junosza-Stępowski.
Opis eksponatu:
Pistolet Steyr-Hahn M.12 nr seryjny 5605, wyprodukowany w 1914 roku przez Österreichische Waffenfabrik Steyr dla austriackiej Landwehry. Egzemplarz używany był podczas I wojny światowej, jego późniejsze losy są trudne do ustalenia (sądząc po braku Waffenamtów, ten pistolet raczej nie trafił do sił zbrojnych III Rzeszy). Broń jest obecnie pozbawiona cech użytkowych.