5 Podhalańska Brygada Wojsk Obrony Wewnętrznej (WOW) została sformowana w 1966 na bazie 5 Brygady im. Ziemi Krakowskiej Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (KBW) (Historia jednostki sięga 1956 kiedy to sformowano w KBW Samodzielny Batalion Piechoty Górskiej, któremu nadano tradycyjne umundurowanie jednostek podhalańskich jak przed wojną, następnie w 1960 roku batalion został włączony do 5 Brygady KBW im. Ziemi Krakowskiej, a ten stał się 5 BWOWew). W 1989 brygadę rozformowano, a w jej miejsce sformowano 5 Pułk Strzelców Podhalańskich, który w 1993 dał początek 21 Brygadzie Strzelców Podhalańskich.
Kapelusz podhalański wz. 1971 (Zarządzenie Ministra Obrony Narodowej Nr 68/MON z dnia 3 listopada 1971 r. w sprawie przepisów ubiorczych żołnierzy Wojska Polskiego) oparto na nieco wcześniejszym wz. 1957 (Rozkaz Dowódcy Wojsk Wewnętrznych Nr 13 z dnia 29 maja 1957r. "Ubiór wyjściowy Podhalańskiej Brygady KBW i WOP", Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych Nr 070 z dnia 11 czerwca 1957 r. " o przyznaniu prawa do noszenia munduru strzelców podhalańskich Krakowskiej Brygadzie WOP"). Ten, z kolei, wywodzi się z przedwojennego wz. 1937, który wzorowano na mniej uregulowanym przepisami wz. 1919. Wówczas, z inicjatywy płk. Andrzeja Galicy, wprowadzono kapelusz podhalański w pułkach strzelców podhalańskich. Zastępował rogatywkę z orlim lub jastrzębim piórem podczas uroczystości wojskowych. Wzorowany był na góralskim kłobuku. Noszony razem z peleryną podhalańską. Stopnie były umieszczone pod orzełkiem, a oznaka przytrzymującą orle lub jastrzębie pióro miała kształt swastyki. Na kapeluszach podhalańskich z czasów LWP nie umieszczano stopni wojskowych wg rozporządzeń, jednak występują kapelusze ze stopniami na zdjęciach z tamtych lat.
Kapelusz wykonany jest z jednego kawałka utwardzonego filcu w kolorze khaki. Na kapeluszu jest galon srebrny pojedynczy - oficera młodszego. Galon posiada materiałową wypustkę koloru granatowego o szerokości ok 2 mm (granatowa wypustka dla jednostek podhalańskich KBW do 1965, następnie WOWewn i NJW do 1989). Galon (już bez granatowej materiałowej wypustki) zawinięty w kokardę po lewej stronie ronda przymocowany "estetycznie". Rondo zawinięte i przeszyte. Pasek podbródkowy z filcu mocowany symetrycznie wewnątrz kapelusza. Rolę potnika pełni wąska materiałowa tasiemka. Z lewej strony, nad kokardą z galonu, znajduje się orle lub jastrzębie pióro, a także pęk białego puchu zamocowane metalową, niklowaną oznaką szarotki w rozmiarze większym niż umieszczane na beretach.
Literatura:
Moś Wojciech B.: Wojska górskie II Rzeczypospolitej 1918-1939. Avalon, Kraków, 2020
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20150000173/O/D20150173.pdf
Żaryn M.: Żołnierz polski - barwy broni i służb 1943-1989, cz.5 1960-1989, Bukowiec, 2022
Żaryn M.: Żołnierz polski - barwy broni i służb 1943-1989, cz.4 1943-1960, Bukowiec, 2022